Türkiye, alınan tedbirler itibarıyla şimdiye kadar koronavirüste iyi bir imtihan veriyor. Ancak ilk vakanın görülmesinin ardından âdeta kendi kendimizi vurmaya başladık. Gereksiz panik yapan tüketiciler marketlere hücum etti. Anlık stoklar tükendi, kimi vatandaş gerçek ihtiyacına bile ulaşamaz hâle geldi. Böylece üretim ve satış kanallarının her safhasında, bunu fırsat bilen vurguncular türedi. Öyle ki hem mevcut ürünlerin fiyatları 20-30 kata kadar arttı. Hem de gözünü kâr hırsı bürüyenler, sağlıksız ve kontrolsüz şekilde merdiven altı üretime gaz verdi.
Özellikle kolonya ve dezenfektan başta olmak üzere birçok hijyen ürününde, zararlı metil alkol kullanılmaya başladı. Uzmanlar uyarıyor; bu ürünler insanı kör etmeye götürecek kadar sağlığa zararlı ve tehlikeli!..

KOLONYA TÜKENDİ

Önceki gün vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği 80 derecelik kolonyalar, birçok bölgede öğle saatlerine kadar tükendi. Bazı kolonyacılar kendi imal ettikleri ürünleri plastik şişelere doldurarak vatandaşlara satıyor. Eminönü Tahtakale’de faaliyet gösteren kolonyacı Mustafa Kaya “Virüsten dolayı herkes kolonyaya saldırdı. Küçük cep kolonyalarından hiç kalmadı. İmalatçı firmalarda da mal yok. Kolonya ve antibakteriyel yapacak alkol bulamıyorlar” dedi. Bu arada etil alkol üreticileri de ek mesaiye başladı. Üreticiler, talebe yetişmekte zorlanırken; etil alkol ithalatı yurt dışında da alkol bulunmaması nedeniyle durma noktasına geldi. Stoklardan haftada bir yapılan sevkiyatın her gün yapılmaya başlandığını belirten ithalatçılar, yüksek talep nedeniyle rezervlerin ne kadar dayanacağını öngöremiyor.

SAHTESİ ÜRETİLİYOR

Sektör temsilcileri de kolonyayı herkesin üretemeyeceğini, etil alkol alma ve üretim iznine sahip firmaların bu işi yapabildiğini, vatandaşların aldığı kolonyalara dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor. Edinilen bilgilere göre normal dönemde 1 dolar olan etil alkolün fiyatı, 4 dolara kadar yükseldi. Üstelik bu fiyatlara bile şu anda etil alkol bulmak zor. Bunun üzerine merdiven altı üretim hortladı. Etil yerine, fiyatı 90 kuruş olan metil alkolle kolonya imalatı yapanlar çoğaldı. Perakendede 20 TL’lik kolonya, 100 TL’ye kadar yükseldi. Sektör temsilcileri “Ürünleri inceleyerek alın. Firmaları sorgulayın. Daha önce bu işi yapmış mı? Fiyatını da bilin. Şüpheli bir durumda o firmaları Sağlık Bakanlığına şikâyet edin. Eğer üretme yetkisi yoksa, yaptığı kaçakçılığa giriyor. 50 kuruşluk jeli de 7-8 TL’ye marketlere vermeye başladılar. Jelde market fiyatları da 20-30 TL’ye çıkmış durumda. Bu işlere hemen girilemez. Sağlık Bakanlığı’nın belge verme işlemleri 3-5 ay sürüyor” uyarısında bulundu.

DEVLET DENETLESİN

Adana’da 51 yıldır kolonya üretimi yapan Hayrettin Alpaslan “Ciddi talep karşısında sıkıntısı içerisindeyiz. Ham madde bulamıyoruz. Türkiye’de bilinen 4-5 tedarikçi firma var. Benim şahsi kanaatim ellerinde ham madde vardır. Ama piyasadaki dengeleri kendi lehlerine, yani fiyatı yükseltmek için bekletiyorlar. Şu an bize net fiyat vermiyorlar. Ancak ellerinde mal olduğuna inanıyoruz. Çünkü onlar tedariklerini yapmışlardır. 10 gündür mal yok diyorlar. Yetkililer çok rahat bunları denetleyebilir. 1 litre kolonya için 55 lira diyen duydum ben. Hâlbuki 5 litre kolonya 55 lira! Bazıları da kolonya içerisine etil alkol yerine metil alkol koyuyor. Metil alkol zehirdir. Çok tehlikelidir. Maske fiyatlarını ne yaptıklarını biliyoruz. Aynı şey kolonyanın da başına gelmesin. Bir hafta önceki fiyatlara bakarak, devlet gerçek tespiti yapabilir” şeklinde konuştu.

İHBAR HATTINA ŞİKÂYET EDİN

Hazine ve Maliye Bakanlığı, yeni tip koronavirüs salgını sebebiyle bazı ürünlerde haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapıldığı iddialarına ilişkin şikâyetleri almak üzere “VİMER-189” ihbar hattında uzman bir ekip görevlendirdiğini bildirdi. Yapılan açıklamada “Vatandaşlarımız konu ile ilgili şikâyetlerini söz konusu hattımıza iletebilirler. Haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapmak suretiyle vatandaşlarımızın mağduriyetine neden olan fırsatçılar ile ilgili süreç, yasal işlem başlatılmak üzere Bakanlığımızca yakından takip edilmektedir” denildi.

81 İLDE DENETİM

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, hem maskeler ve diğer sağlık malzemeleriyle hem de gıdalarla ilgili 81 ilde eş zamanlı denetimlere başladıklarını belirterek “Bu denetimlerde gördük ki gıda konusunda bu sabah itibarıyla bütün raflar dolu, herhangi bir eksik yok ve gıda perakendecilerimizde de gıda fiyatları konusunda olağan dışı bir artış yok” dedi. Reklam Kurulunun cezalar konusunda bu ay ikinci defa toplantı yapacağını açıklayan Pekcan; denetimleri sürdürdüklerine işaret ederek, şöyle konuştu: Türkiye’de 1 milyar 300 milyon üretim kapasitesi varken piyasada maske bulunamaması gerçekten olağanüstü bir durum. Dolayısıyla biz burada yetkilerimizi kullanarak gereğini yapacağız. Mal veya hizmet satışından kaçınma fiilleri, suç olarak tanımlanmıştır. Gerekli tespitleri yapıyor ve idari cezaları kesiyoruz. Bundan böyle bu bilgileri savcılıkla da paylaşıyor olacağız. Firmalarımıza öncelikle iç piyasaya gerekli malzemenin temin edilmesi konusunda bir defa daha sesleniyorum. Geçen hafta 13 firmanın 9’una ceza kesildi. Bu cezaları 10 katına kadar artırma yetkimiz var. İnternet ortamında yanıltıcı fiyat bilgileriyle ilgili de gereğini yapacağız. Perakende marketlerde ne yapıyorsak, internet yer sağlayıcılarında da aynı şeyi yapıyoruz. Aynı cezalar onlar için de geçerli.

VURGUNU İNTERNETTEN KÖRÜKLEDİLER

Panik durumlarında ürün fiyatlarındaki fahiş artışlar, öncelikle internetten körükleniyor. Online pazar yerlerinde satış yapanlar, ürünlere istediği fiyatı yazarak vurguna kalkışıyor. Daha sonra yazılan bu rakamları referans olarak kabul ettirmeye çalışıyorlar. Konuyla ilgili e-Ticaret platformları düğmeye bastı. ePttAVM ve Trendyol, kendi bünyesinde inceleme başlattı. ePttAVM.com Genel Müdürü Hakan Çevikoğlu “e-Ticaret sitemiz üzerinden yapılan satışlarda, ürün fiyatlarını, satışı yapanlar belirlemektedir. Ancak bu demek değildir ki, fahiş fiyat artışlarına göz yumacağız! Virüsün Türkiye’de de görüldüğünün açıklanmasının ardından, fahiş zamlar yapan tedarikçileri incelemeye aldık. Müşterilerimizden gelen şikâyetler sonucu 30, kendi tespit ettiğimiz ise 14 satıcı hakkında işlem başlattık. Bu satıcılar kusurlu bulunursa, platformumuzdan çıkarılacaklar” diye konuştu. Trendyol da, “Haksız fiyatlandırma yapan satıcılara fırsat vermeyeceğiz. 539 ürünle ilgili geliştirdiğimiz algoritmamız ve müşterilerin desteğiyle gerekli işlemler yapıldı. Fiyat kontrollerine ara vermeden devam ediyoruz, mücadelemizi sürdürüyoruz. Tüketiciler, fiyat.kontrol@trendyol.com adresine şikâyette bulunabilir” açıklamasında bulundu.

Türkiye